همانطور که عنوان شد، هدف از این تحریم ها، “فشار آوردن بر ایران جهت تسلیم شدن در برابر خواسته های واشنگتن است”، اما آنچه که در عمل اتفاق افتاد، کاملا مغایر با خواسته های واشنگتن شد و بجای ایران، این خریداران نفت ایران بودند که تحت فشار قرار گرفتند و در برخی موارد، هرگاه صحبت تحریم نفتی ایران تشدید شد، قیمت نفت تا ۱۲۸ دلار در هر بشکه افزایش یافت.با توجه به وضعیت اقتصادی جهان و بخصوص بحران اقتصادی که گریبانگیر اتحادیه اروپا شده، افزایش قیمت جهانی نفت اوضاع را بیش از پیش وخیم تر می کند. این مسائل باعث شد تا بلافاصله پس از تصویب قانون تحریم نفتی ایران توسط باراک اوباما، بسیاری از مشتریان نفتی ایران به تکاپو بیفتند و از واشنگتن بخواهند آنها را از فهرست تحریم ها معاف کند.بیش از همه، این کشورهای بحران زده اروپایی بودند که به آمریکا فشار می آوردند تا آنها را از فهرست تحریم ها معاف کند، فشارهای این کشورها نتیجه داد و واشنگتن در برابر خواست آنها تسلیم شد و در ماه مارس سال جاری میلادی، ۱۱ کشور را از فهرست تحریم های خود خارج کرد، که بیشتر آنها اروپایی بودند.ادامه….

اما این پایان ماجرا نبود. خریداران اصلی نفت ایران که عمدتا آسیایی هستند نیز در برابر واشنگتن ایستادگی کردند و از کاخ سفید خواستند، آنها را نیز از فهرست تحریم ها معاف کند. در میان این کشورها، مشتریان مهمی مانند ژاپن، کره جنوبی، هند، چین و ترکیه، دیده می شدند. واشنگتن با خواست این کشورها که برای تامین سوخت مورد نیازشان، سخت به نفت ایران وابسته هستند، به صورت مشروط موافقت کرد و وقتی دید نمی تواند در برابر آنها مقاومت کند، از کشورهای مذکور خواست برای آنکه از فهرست تحریم ها معاف شوند، خرید نفت از ایران را کاهش دهند. در همین راستا، چندی قبل هیلاری کلینتون، وزیر خارجه دولت واشنگتن اعلام کرد؛ هفت کشور دیگر از جمله هند، کره جنوبی و ترکیه می توانند همچنان به خرید نفت از ایران ادامه دهند.

ژاپن هم قبل از این توانسته بود از معافیت برخوردار شود. به این ترتیب، اکثر خریداران نفت ایران به ویژه مشتریان اصلی آسیایی اش از فهرست تحریم ها معاف شدند، اما در این بین واشنگتن چین را معاف نکرده است. این در حالی است که چین یکی از مشتریان مهم نفت ایران است و به تنهایی یک پنجم صادرات نفت ایران را می خرد.

سوال اساسی که مطرح می شود، این است که چرا واشنگتن حاضر نشد چین را نیز در فهرست معاف شدگان از خرید نفت ایران، قرار دهد؟

به نظر می رسد، همه چیز به مذاکرات هسته ایران و گروه ۱+۵ مربوط می شود.

چین یکی از اعضای ۱+۵ و یکی از ۵ کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل است که در چند دور مذاکره انجام گرفته، موضع متعادل تری نسبت به کشورهای غربی در قبال ایران داشته است و همواره با اعمال تحریم های یک جانبه علیه تهران، چه از سوی آمریکا و چه از طرف اتحادیه اروپا مخالفت کرده است.

پکن و در کنار آن مسکو، حاضر نیستند با رویکردهای خصمانه غرب علیه ایران همراه شوند و همیشه تلاش کرده اند مسئله هسته ای ایران از طریق مسالمت آمیز، حل شود.واشنگتن تصمیم دارد، با حفظ نام چین در بین مشتریان نفت ایران که خطر تحریم و جریمه آنها را تهدید می کند، به پکن فشار بیاورد در مذاکرات جانب ایران را نگیرد. با توجه به اینکه چین برای تامین نفت مورد نیاز خود به نفت ایران وابستگی زیادی دارد، واشنگتن امیدوار است بتواند با حربه تحریم و جریمه شرکت های چینی طرف همکاری با ایران، پکن را تسلیم کند.

“آنتی وار” به تازگی طی مقاله ای به همین موضوع پرداخته و نوشته است؛ “چین هدف ثانویه تحریم های ایران است”.

به این معنی که هدف از تحریم نفت ایران، فشار آوردن به چین است؛ زیرا این کشور به تنهایی ۲۰ درصد صادرات نفت ایران را خریداری می کند، بنابراین با تحریم نفت ایران، چین برای تامین نفت مورد نیاز خود دچار مشکل می شود.آنتی وار می نویسد؛ دولت آمریکا با معاف شدن چند کشور از جریمه هایی که تحت قانون تحریم های جدید علیه بخش نفتی ایران اعمال شده موافقت کرد، اما حاضر نشد چنین معافیتی را به چین که واردکننده اصلی نفت ایران است، بدهد.

چین یک پنجم صادرات نفت ایران را می خرد و همچنان یکی از شرکای تجاری مهم ایران است که بابت ادامه واردات نفت از ایران، با خطر جریمه های بین المللی مواجه است.دولت اوباما با سیاست خارجی خصومت آمیز، فشارهای خود بر چین را افزایش داده است.

سیاست به اصطلاح “محور آسیا” سیاست خصمانه ای است که براساس آن حضور نظامی آمریکا در سراسر منطقه شامل فیلیپین، ژاپن، استرالیا، گوام، کره جنوبی و سنگاپور، در جهت مهار نفوذ نظامی و اقتصادی چین، افزایش می یابد. گزارش اخیر مرکز مطالعات بین المللی راهبردی، پیش بینی کرده که سال آینده سیاست خارجی چین براساس قضاوت جدید رهبران چین که پکن باید در برابر راهبرد آمریکا که به دنبال ممانعت از ظهور چین به عنوان یک قدرت بزرگ است، واکشن نشان دهد، تغییر می کند.

این گزارش می افزاید؛ “نشانه هایی از این واکنش تند، در حال حاضر نمایان شده است. سیاست “محور آسیا” واشنگتن، باعث شد تمایلات ضد آمریکایی در چین افزایش یافته که به رهبران آتی پکن فشار خواهد آورد، در برابر آمریکا بایستند”.

و اکنون سیاست تحریم علیه ایران، به دولت آمریکا این امکان را می دهد که چین را کمی بیشتر تحت فشار قرار دهند.

باراک اوباما برای کسب حمایت بین المللی جهت تحریم ایران، نیاز داشت به چند تن از هم پیمانان خود که به نفت ایران وابسته هستند، معافیت بدهد اما نه به چین.دولت اوباما در مورد اینکه چرا چین را از تحریم ها معاف نکرده، هیچ اظهار نظری نکرده، اما برخی کارشناشان معتقدند این اقدام به نوعی قدرت نمایی کردن و زورگویی در برابر چین است.هوا لیمینگ، سفیر سابق چین نیز در واکنش به خواست آمریکا از چین برای تحریم نفت ایران، یادداشتی را در روزنامه چاینا دیلی منتشر کرد و در آن از این خواسته غیر معقول واشنگتن، انتقاد کرد.

وی گفت: این درست نیست که آمریکا انتظار داشته باشد چین به نوعی رفتار کند که مخالف اصول دیپلماتیک پکن است و به ضرر منافعش است.سفیر سابق چین، می افزاید؛ “برخلاف سناریو سازی های غرب، ایران نه کشوری افراطی است و نه متجاوز”.آمریکا دوست ندارد سلطه اش در خاورمیانه به وسیله یک قدرت منطقه ای مانند ایران به چالش کشیده شود؛ بنابراین دشمنی و خصومت میان دو کشور افزایش یافته است. برعکس روابط ایران و چین، یکی از قدیمی ترین روابط دوجانبه در جهان است و برای هردو طرف ارزشمند است. اساس روابط آنها این است که چین هرگز در امور داخلی ایران، دخالت نمی کند.

آمریکا امیدوار است، در برخورد با ایران بتواند روی کمک چین حساب کند. اما این غیر ممکن است؛ زیرا چین هرگز وارد نزاع میان ایران و آمریکا نمی شود.وی گفت: اختلاف میان آمریکا و چین، بخصوص با تحمیل تحریم علیه نفت ایران از سوی واشنگتن تشدید شده است؛ زیرا چین بزرگترین وارد کننده نفت ایران است، اما حفظ روابط با ایران مسئله ای مرتبط با منافع حیاتی و اصول اساسی دیپلماسی چین است.

آمریکا باید به روابط دوستانه ایران و چین و منافع آن احترام بگذارد.

شاید آمریکا بتواند از چین بخواهد، برخلاف منافع خود عمل کند و در کوتاه مدت به پیروزی دست یابد، اما این مسئله در درازمدت فقط به تیره شدن روابط پکن_ واشنگتن، منتهی خواهد شد.اگر آمریکا بخواهد تحریم هایی علیه چین (به دلیل ادامه خرید نفت ایران) اعمال کند، سودی برای منافع آمریکا در رابطه با ایران و چین نخواهد داشت و از طرف دیگر، نفعی برای اقتصاد آمریکا و جایگاه استراتژیک آن در جهان نیز، ندارد.

روزنامه دیلی تایمز نیز در مورد علت معاف نشدن چین از تحریم ها، نوشته است؛ این موضوع به مذاکرات هسته ای ایران مربوط می شود. آمریکا ۱۸ کشور را از تحریم ها معاف کرده، اما چین را معاف نکرده است.کرت کمپل، یک مقام ارشد وزارت خارجه آمرکیا در امور خاورمیانه، گفت؛ چین و ایالات متحده، “درست در وسط” مذاکرات هسته ای قرار دارند. کمپل از تلاش های چین در مذاکرات گروه ۱+۵ بر سر موضوع هسته ای ایران استقبال کرد و گفت؛ ما از حمایت های چین تقدیر کرده ایم و به مشورت های خود با آنها ادامه خواهیم داد.

از مجموع این بحث ها، می توان چنین نتیجه گرفت که واشنگتن قصد دارد از اهرم تحریم چین در صورت خرید نفت ایران به عنوان ابزاری برای کنترل چین و به زانو درآوردن پکن استفاده کند تا پکن در مذاکرات پیش رو در مسکو، دست از حمایت ایران بردارد و طرف غرب را بگیرد.می توان گفت؛ اگر هند _یکی از خریداران اصلی نفت ایران_ هم در گروه ۱+۵ حضور داشت، آمریکا این کشور را نیز از فهرست تحریم ها معاف نمی کرد.